دو روایت از نرخ تورم ترکیه: TÜİK در مقابل ENAG
نرخ تورم ترکیه به عنوان یکی از مهم‌ترین شاخص‌های اقتصادی، نقشی کلیدی در زندگی مردم و سیاست‌گذاری‌های دولت ایفا می‌کند.
اما ارائه دو روایت متفاوت از نرخ تورم توسط دو نهاد رسمی، یعنی مؤسسه آمار ترکیه (TÜİK) و گروهِ پژوهشی تورم (ENAG)، ابهامات و چالش‌هایی را در این زمینه به وجود آورده است.
در این مقاله، به بررسی عمیق‌تر تفاوت‌های این دو روایت و پیامدهای آن برای اقتصاد و جامعه ترکیه می‌پردازیم. (همچنین بخوانید: کسب درآمد بیشتر از طریق اجاره خانه در ترکیه)
TÜİK: مرکز رسمی آمار و نرخ تورم مورد قبول دولت
TÜİK به عنوان متولی اصلی آمار در ترکیه، وظیفه جمع‌آوری و انتشار آمارهای مختلف، از جمله نرخ تورم را بر عهده دارد. این نهاد از طریق مصاحبه با خانوارها و کسب‌وکارها، اطلاعات مربوط به قیمت کالاها و خدمات را جمع‌آوری می‌کند. بر اساس آمارهای اخیر TÜİK، نرخ تورم سالانه‌ی ترکیه در حدود 65 درصد است. TÜİK برای محاسبه‌ی نرخ تورم از سبد کالایی شامل اقلام مختلف مصرفی مانند مواد غذایی، پوشاک، مسکن، حمل و نقل و … استفاده می‌کند. انتشار این سبد کالا از سوی TÜİK در سال 2022 متوقف شده است که انتقاداتی را به همراه داشته است. منتقدان معتقدند که عدم شفافیت در مورد سبد کالا، امکان بررسی و راستی‌آزمایی محاسبات TÜİK را از بین می‌برد.
ENAG: گروهی مستقل با روشی متفاوت برای محاسبه تورم ترکیه
ENAG، گروهی متشکل از دانشگاهیان و اقتصاددانان مستقل، روشی متفاوت برای محاسبه نرخ تورم ارائه می‌دهد. این گروه معتقد است که TÜİK برای حفظ وجهه دولت و کاهش نگرانی‌های عمومی، نرخ تورم را به طور عمدی پایین نشان می‌دهد. ENAG از روش‌های پیچیده‌تر و مبتنی بر داده‌های مختلف، از جمله قیمت‌های آنلاین، نظرسنجی‌ها و داده‌های اسکنرهای بارکد فروشگاه‌ها برای محاسبه‌ی نرخ تورم استفاده می‌کند. محاسبات ENAG نشان می‌دهد که نرخ تورم سالانه واقعی ترکیه در حدود 127 درصد است، یعنی دو برابر نرخ رسمی TÜİK.
ENAG معتقد است که TÜİK از روش‌های نامناسب و دستکاری شده در محاسبه‌ی نرخ تورم ترکیه استفاده می‌کند و برخی از اقلام مهم مانند مسکن و خدمات دولتی را به طور کامل در نظر نمی‌گیرد.
تفاوت‌های کلیدی در روش‌های محاسبه نرخ تورم ترکیه
علاوه بر روش‌های محاسبه متفاوت، تفاوت‌های دیگری نیز در عملکرد TÜİK و ENAG وجود دارد. TÜİK به عنوان یک نهاد دولتی، تحت فشارهایی برای ارائه آمارهای مطلوب به دولت است. در مقابل، ENAG به عنوان یک گروه مستقل، از این فشارها مصون است و به دنبال ارائه تصویری دقیق‌تر از وضعیت اقتصادی کشور است. این تفاوت در اهداف، منجر به ارائه ی دو روایت متفاوت از نرخ تورم می‌شود.
تاثیرات بر اقتصاد و جامعه
تفاوت فاحش میان نرخ تورم TÜİK و ENAG، پیامدهای مهمی برای اقتصاد و جامعه ترکیه دارد. نرخ تورم بالا قدرت خرید مردم را کاهش می‌دهد و به فقر و نابرابری دامن می‌زند. دولت از نرخ تورم رسمی برای تعیین حقوق بازنشستگی، دستمزد کارمندان و سایر سیاست‌های اقتصادی استفاده می‌کند. بنابراین، اختلاف نظر در مورد نرخ تورم ترکیه، می‌تواند منجر به سیاست‌گذاری‌های اشتباه و تشدید مشکلات اقتصادی شود. از سوی دیگر، ارائه ی نرخ تورم واقعی توسط ENAG، می‌تواند به مردم و دولت در درک بهتر وضعیت اقتصادی و اتخاذ تصمیمات آگاهانه‌تر کمک کند.